Ο μπαγλαμάς ή μπαγλαμαδάκι, (εκ του τουρκικού bağlama),
είναι νυκτό μουσικό όργανο, μετεξέλιξη της αρχαιοελληνικής πανδούρας
και μικρογραφία του μπουζουκιού, που χρησιμοποιείται στην ελληνική λαϊκή μουσική.
Κατά κανόνα έχει τρεις διπλές χορδές. Ο ήχος του μπαγλαμά είναι οξύς.
Κάθε χορδή κουρδίζεται μία οκτάβα υψηλότερα από την αντίστοιχη στο μπουζούκι.
Ο λόγος που ο μπαγλαμάς έχει μικρότερες διαστάσεις είναι ότι έτσι θα μπορούσαν οι παίχτες
να τον κρύψουν εύκολα αφού απαγορευόταν επί τουρκοκρατίας και μετέπειτα επί δικτατορίας.
Πολλά είναι τα ελληνικά λαϊκά τραγούδια που έχουν ώς τίτλο τους τον μπαγλαμά ή αναφέρονται
σ΄ αυτό το όργανο.
Σημαντικότερα και γνωστότερα εξ αυτών είναι:
«Αχ ο μπαγλαμάς», «Ο Μπαγλαμάς» (Λ.Παπαδόπουλου), «Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά» (Ευτ.Παπαγιανοπούλου),
«Μ΄ αργιλέ και μπαγλαμάδες» (Στ.Περιπινιάδη), «Το Μπαγλαμαδάκι» (Καπλάνη), «Μπαγλαμαδάκια» (Θωμαΐδου),
«Όταν καπνίζει ο λουλάς» (Μητσάκη), «Δεν τελιώνουνε τ'αλάνια» (Τσιτσάνη), «Τη ζούλα μου ανακάλυψαν»(Σκουρτέλη),
«Ο Ξεμάγκας (Βαρέθηκα τον αργιλέ) - Ρίτα Αμπατζή (Βαγγέλη Παπαζογλου)»,
«Κανείς εδώ δεν τραγουδά» (Ν.Παπάζογλου), «Καραντουζένι κούρδισα», (μάλλον του Γενίτσαρη),
«Νρίγκι-ντρίγκι τα μπαγλαμαδάκια» (Καραμπεσίνη) «Μου σπάσανε το μπαγλαμά» (Πάνος Γαβαλάς)κ.ά.
Ο όρος "μπαγλαμάς" χρησιμοποιείται στις ελληνικές δημώδεις εκφράσεις
ως χαρακτηρισμό συνήθως ανθρώπου που δεν έχει λόγο..μπέσα..
είναι νυκτό μουσικό όργανο, μετεξέλιξη της αρχαιοελληνικής πανδούρας
και μικρογραφία του μπουζουκιού, που χρησιμοποιείται στην ελληνική λαϊκή μουσική.
Κατά κανόνα έχει τρεις διπλές χορδές. Ο ήχος του μπαγλαμά είναι οξύς.
Κάθε χορδή κουρδίζεται μία οκτάβα υψηλότερα από την αντίστοιχη στο μπουζούκι.
Ο λόγος που ο μπαγλαμάς έχει μικρότερες διαστάσεις είναι ότι έτσι θα μπορούσαν οι παίχτες
να τον κρύψουν εύκολα αφού απαγορευόταν επί τουρκοκρατίας και μετέπειτα επί δικτατορίας.
Πολλά είναι τα ελληνικά λαϊκά τραγούδια που έχουν ώς τίτλο τους τον μπαγλαμά ή αναφέρονται
σ΄ αυτό το όργανο.
Σημαντικότερα και γνωστότερα εξ αυτών είναι:
«Αχ ο μπαγλαμάς», «Ο Μπαγλαμάς» (Λ.Παπαδόπουλου), «Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά» (Ευτ.Παπαγιανοπούλου),
«Μ΄ αργιλέ και μπαγλαμάδες» (Στ.Περιπινιάδη), «Το Μπαγλαμαδάκι» (Καπλάνη), «Μπαγλαμαδάκια» (Θωμαΐδου),
«Όταν καπνίζει ο λουλάς» (Μητσάκη), «Δεν τελιώνουνε τ'αλάνια» (Τσιτσάνη), «Τη ζούλα μου ανακάλυψαν»(Σκουρτέλη),
«Ο Ξεμάγκας (Βαρέθηκα τον αργιλέ) - Ρίτα Αμπατζή (Βαγγέλη Παπαζογλου)»,
«Κανείς εδώ δεν τραγουδά» (Ν.Παπάζογλου), «Καραντουζένι κούρδισα», (μάλλον του Γενίτσαρη),
«Νρίγκι-ντρίγκι τα μπαγλαμαδάκια» (Καραμπεσίνη) «Μου σπάσανε το μπαγλαμά» (Πάνος Γαβαλάς)κ.ά.
Ο όρος "μπαγλαμάς" χρησιμοποιείται στις ελληνικές δημώδεις εκφράσεις
ως χαρακτηρισμό συνήθως ανθρώπου που δεν έχει λόγο..μπέσα..